Ochrona przed nadmiernym promieniowaniem elektromagnetycznym.

Zdając sobie sprawę z tego, iż cały czas podlegamy promieniowaniu elektromagnetycznemu w życiu codziennym i nie jesteśmy w stanie go wyeliminować do zera możemy zastosować metody techniczne i organizacyjne do ochrony ludzi na stanowiskach pracy związanych ściśle z promieniowaniem elektromagnetycznym.

Metody techniczne polegają na:

- ekranowaniu pomieszczeń przez nałożenie siatek metalowych lub blach,

- ekranowaniu samych źródeł za pomocą również siatek lub blach.

Metody organizacyjne polegają na:

- odsunięcie pracownika od obszarów nadmiernych natężeń pól,

- unikanie przebywania w granicach stref ochronnych,

- skracanie czasu przebywania w strefie zagrożenia poprzez rotacje pracowników,

- ustawianie źródeł pól tak aby ich strefy ochronne nie nachodziły na siebie i nie pokrywały się.

- umieszczeniu znaków ostrzegawczych, zgodnych z normami na granicy stref ochronnych.

Należy tutaj wspomnieć o ochronie młodocianych, iż zgodnie z rozporządzeniem wzbronione jest zatrudnianie ich przy pracach w zasięgu pól elektromagnetycznych o natężeniach przekraczających wartości dla strefy bezpiecznej. Ten sam problem dotyczy kobiet w ciąży dla, których zgodnie z rozporządzeniem praca w zasięgu pól elektromagnetycznych o natężeniach przekraczających również wartości dla strefy bezpiecznej jest pracą uciążliwą a nawet szkodliwą dla ich zdrowia.

Oprócz wyżej wymienionych metod technicznej i organizacyjnej można również zastosować metody minimalizacji narażania pracowników i ludności na skutki działania pola elektromagnetycznego. W tym celu należy stosować się do poniższych wskazań:

- poprzez podanie warunków bezpiecznej eksploatacji, w których to producent urządzenia powinien w instrukcji obsługi podać warunki bezpiecznej eksploatacji urządzenia z uwzględnieniem przepisów krajowych a w szczególności powinien podać zasięg stref ochronnych i wykazać, że narażenie pracownika na działanie pól przy proponowanym sposobie eksploatacji nie przekroczy dopuszczalnego,

- poprzez powiadomienie o zamierzonym uruchomieniu źródła pola o tym zamierzonym uruchomieniu źródła pola należy powiadomić miejscową stację sanitarno-epidemiologiczną i uzgodnić wykonanie badań pól elektromagnetycznych po uruchomieniu źródła pola,

- poprzez odpowiedni wybór miejsca eksploatacji źródła pola, które należy wybrać w ten sposób, by w zasięgu stref ochronnych nie znajdowały się stanowiska pracowników, którzy bezpośrednio nie obsługują źródła pola,

- poprzez przeszkolenie pracowników mających obsługiwać źródła pól elektromagnetycznych, których należy przeszkolić w zakresie oddziaływania pól elektromagnetycznych na organizm ludzki, spodziewanego zasięgu stref ochronnych oraz zasad bezpiecznego przebywania w strefach i zasad bezpiecznej pracy ze źródłami pól,

- poprzez wykonanie pomiarów pól po uruchomieniu źródła i ewentualnym skorygowaniu zasięgi stref ochronnych i dopuszczalnego czasu pracy w strefie zagrożenia należy również zmierzyć prądy upływów z obudów dotykanych przez pracowników,

- poprzez sporządzenie instrukcji bezpiecznej pracy w zasięgu stref ochronnych na podstawie wykonanych pomiarów pól.

Analizując powyższe metody ochron przed nadmiernym promieniowaniem elektromagnetycznym można dojść do prostego wniosku, że najlepszą metoda ochronną jest zastosowanie litery prawa jak to ma miejsce przy zatrudnianiu młodocianych i kobiet w ciąży, gdzie wyraźnie jest napisane, że jest to wzbronione w zasięgu pól elektromagnetycznych o natężeniu przekraczającym wartości strefy bezpiecznej. Takim podejściem oczywiście teoretycznym można by ograniczyć jedynie dwie grupy ludzi, pracowników co i tak nie zmniejsza skali problemu.

Przede wszystkim trud należy podjąć od budowania świadomości przyszłych pracowników poprzez cykl szkoleń na, którym dowiedzieli by się o zakresie oddziaływania pól elektromagnetycznych na organizm ludzki jak i zasadach bezpiecznej pracy z takim źródłami w najmniejszych szczegółach. Mimo powyższego należy mieć poczucie smutnej rzeczywistości, że nawet najlepiej przeszkoleni pracownicy są tylko ludźmi i mają prawo popełniać błędy, które w większości przypadków są na ich własne życzenie. Bo przecież dlaczego nie można odsunąć siatki lub blachy od pomieszczeń lub samego źródła, albo zapomnieć oznakować wokół źródła pola zwykłym znakiem ostrzegawczym. Wszystko to odbywa się z poczuciem bezkarności, że przecież i tak nic złego nie może się stać. Pamiętać tu należy, że od razu może to i nic złego się nie stanie ale po pewnym czasie dolegliwości mogą być zauważalne.

Oprócz metod minimalizacji narażania pracowników i ludności na skutki działania pola elektromagnetycznego należy być świadomym, że istnieje coś takiego jak wtórne zagrożenia elektromagnetyczne, o którym nie wszyscy wiedzą.

 Często się zdarza, np. na rozległych terenach w pobliżu stacji radiowych, do których były zastosowane metody minimalizacji narażenia pracowników, że energię pól elektrycznych i magnetycznych odbierają metalowe konstrukcje. Konstrukcje te mogą odbierać znaczne ilości energii i mogą stać się wtórnymi źródłami pól elektromagnetycznych zagrażających pracownikom i ludności.

Przez te konstrukcje przepływa indukowany prąd elektryczny i dlatego w konstrukcjach wydziela się znaczna ilość ciepła przez, które może powstać wtórne zagrożenia elektromagnetyczne takie jak:

- nie kontrolowane odpalanie zapalników elektrycznych,

- zapłon, pożar i wybuch, gdzie szczególne środki ostrożności powinny być przedsięwzięte w miejscach składowania materiałów wybuchowych i łatwo palnych,

- porażenie prądem wielkiej częstotliwości przy dotykaniu konstrukcji metalowych, który zazwyczaj powoduje lekkie uszkodzenie termiczne naskórka i impuls bólu.

Jeżeli przy poprzednich naruszeniach przepisów bezpiecznej pracy, gdzie pracownicy wykazywali się lekkomyślnością i brakiem wyobraźni co do powagi zagrożenia od strony promieniowania elektromagnetycznego tak w tym rozpatrywanym przykładzie, gdzie może dojść do pożaru a nawet wybuchu a w konsekwencji do utraty zdrowia a nawet i życia nie można pominąć tak ważnego zjawiska jakim jest wtórne zagrożenie elektromagnetyczne. Dlatego mimo niskiego poziomu wiedzy na temat tego typu niebezpieczeństw trud budowania świadomości przyszłych i obecnych pracowników należy podjąć.

W związku z powyższym zalecane są częstsze szkolenia pracowników ze szczegółową weryfikacją ich wiedzy na temat zagrożeń. Należy tu również wspomnieć o nadzorze medycznym, który powinien odbywać się za pomocą profilaktyki medycznej w postaci badań okresowych przeprowadzanych co 4 lata z uwzględnieniem zapisów EKG i EEG.